Pracownik ma prawo do urlopu wypoczynkowego i powinien go wykorzystać do 30 września kolejnego roku. Jeśli tego nie zrobi, w pewnych okolicznościach może otrzymać ekwiwalent za zaległy urlop.
Urlop wypoczynkowy
Urlop wypoczynkowy uregulowany został w art. 154 Kodeksu pracy, z którego wynika, że każdy pracownik ma prawo do wypoczynku. Przepisy przyznają 20 lub 26 dni w zależności od stażu pracy danego pracownika. Jeśli staż pracy wynosi:
mniej niż 10 lat – pracownik otrzyma 20 dni wolnego na rok kalendarzowy;
10 lat lub jest wyższy – wówczas można planować urlop liczący aż 26 dni.
Osobie pracującej w niepełnym wymiarze czasu pracy przysługuje urlop pomniejszony w sposób proporcjonalny do wymiaru etatu.
Ekwiwalent za zaległy urlop wypoczynkowy
Urlop stanowi niezbywalne prawo pracownika. Oznacza to, że przysługujących mu wolnych dni nie może nikomu oddać. Ponadto pracodawcy nie wolno odmówić pracownikowi urlopu w wymiarze, który przysługuje mu zgodnie z prawem. Jeśli z jakiegokolwiek powodu pracownik nie spożytkuje urlopu w danym roku, niewykorzystane dni zostają przeniesione na rok kolejny. Zaległy urlop należy jednak wykorzystać do 30 września kolejnego roku.
Gdy pracownik nie wyczerpie przysługującego mu urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, prawo pracownika do urlopu w naturze przekształca się na podstawie art. 171 kp w prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop. Wynika z tego, że w trakcie trwania stosunku pracy nie można wypłacić ekwiwalentu – urlop powinien zostać wykorzystany w naturze.
Ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy ustala się zgodnie z rozporządzeniem w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego,ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop. W tym celu należy:
ustalić podstawę jego wymiaru;
obliczyć ekwiwalent za 1 godzinę niewykorzystanego urlopu (podstawę wymiaru ekwiwalentu należy podzielić przez wskaźnik ekwiwalentu, a następnie podzielić przez dobową normę czasu pracy pracownika);
otrzymany wynik pomnożyć przez liczbę godzin niewykorzystanego urlopu.
Współczynnik ekwiwalentu ustala się w każdym roku kalendarzowym. Oblicza się go, odejmując od liczby dni w danym roku kalendarzowym łączną liczbę przypadających w tym roku niedziel, świąt oraz dni wolnych od pracy wynikających z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy, a otrzymany wynik dzieli się przez 12.
PODSUMOWANIE
Pracodawca ma obowiązek wypłacenia pracownikowi ekwiwalentu pieniężnego jedynie w przypadku, gdy pracownik nie wykorzystał przysługującego mu urlopu wypoczynkowego w całości lub w części, a dochodzi do rozwiązania umowy o pracę. Niedopuszczalne jest natomiast zawarcie porozumienia o wypłacie pracownikowi ekwiwalentu pieniężnego w trakcie trwania stosunku pracy, kiedy nie dochodzi do rozwiązania lub wygaśnięcia umowy o pracę.