W praktyce większość osób ma świadomość, że darowizna w najbliższej rodzinie jest zwolniona z podatku od spadku i darowizn. Jednak nie wszyscy wiedzą, że w niektórych przypadkach, aby zwolnienie przysługiwało, należy dopełnić pewnych formalności w urzędzie skarbowym. Ponadto obowiązują kwoty wolne od podatku w zależności od grupy podatkowej, w jakiej znajduje się darczyńca. Czy darowizna od rodziców jest opodatkowana podatkiem od spadków i darowizn w 2024 roku? Odpowiedź znajdziesz w artykule.
Darowizna dla dziecka od rodziców 2024
Wszystkie darowizny bez wyjątku opodatkowane są podatkiem od spadku i darowizn. Jednak w poszczególnych grupach podatkowych przewidziane zostały pewne zwolnienia. W zależności od grupy podatkowej darczyńcy zostały określone kwoty wolne od podatku i jeżeli wartość darowizny ich nie przekroczy, wówczas obdarowany nie ma obowiązku zapłaty podatku.
Na gruncie podatku od spadków i darowizn wyróżnia się następujące grupy podatkowe:
| Grupa podatkowa | Kto należy? | Kwota wolna od podatku obowiązująca do 1 lipca 2023 | Kwota wolna od podatku obowiązująca od 1 lipca 2023 (obowiązująca w 2024 roku) |
| Grupa 1 | małżonek, zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), rodzeństwo, ojczym, macocha, pasierb, zięć, synowa, teściowie | 10 434 zł | 36 120 zł |
| Grupa 2 | zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych | 7 878 zł | 27 090 zł |
| Grupa 3 | pozostałe osoby, nie zaliczone do pozostałych grup | 5 308 zł | 5 733 zł |
Jednak jeżeli nabycie na własność rzeczy bądź praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, to wówczas ujmuje się wartość przekazanej darowizny łącznie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Suma wszystkich otrzymanych darowizn od jednej osoby w ciągu 5 lat będzie stanowiła podstawę opodatkowania.
W ramach grupy 1 wyróżnia się tzw. grupę 0. Należą do niej:
- małżonek,
- zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki),
- wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie),
- pasierb,
- rodzeństwo,
- ojczym,
- macocha.
W przypadku 0 grupy podatkowej wszystkie darowizny, bez względu na ich wartość, mogą być zwolnione z opodatkowania. Po przekroczeniu kwoty wolnej nadal można skorzystać ze zwolnienia. Otrzymanie darowizny od tej grupy osób wymaga jednak jej zgłoszenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego na druku SD-Z2. Obowiązek zgłoszenia powstaje po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku, która dla grupy 1 (w tym grupy 0) wynosi 36 120 zł.
! Na wniosku SD-Z2 wykazuje się nadwyżkę darowanej kwoty przekraczającą limit wolny od podatku od spadków i darowizn.
Podatek od darowizny od rodziców w 2024 roku
Rodzice należą do 0 grupy podatkowej, zatem mas miejsce darowizna bez podatku, pod warunkiem że po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku zostanie dopełniony obowiązek zgłoszeniowy do US.
Darowizna od rodziców o wartości poniżej 36 120 zł nie musi być zgłoszona do urzędu skarbowego i jest zwolniona z podatku. Darowiznę o wartości powyżej 36 120 zł należy zgłosić do właściwego urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2 – zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych w terminie 6 miesięcy od jej otrzymania. Dopiero wtedy darowizna jest zwolniona z podatku.
Zgłoszenie darowizny od rodziców w 2024 roku
Rozliczenie darowizny środków pieniężnych wygląda nieco odmiennie. Dokonana darowizna w grupie 0 o wartości powyżej 36 120 zł nie podlega opodatkowaniu, jeżeli jej otrzymanie zostało udokumentowane:
- dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy,
- lub przekazem pocztowym,
- bądź darowizna wpłynęła na jego rachunek prowadzony w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej.
Reasumując w przypadku gdy zostanie właściwie udokumentowana darowizna można skorzystać z prawa do zwolnienia z podatku od spadków i darowizn. Wówczas do formularza SD-Z2 dołącza się dowody otrzymania darowizny (np. wydruki z rachunku bankowego).
! Do limitu kwoty wolnej od podatku 36 120 zł zalicza się wszystkie otrzymane darowizny od tej samej osoby na przestrzeni ostatnich 5 lat.
Niezgłoszona darowizna od rodziców a konsekwencje w 2024 roku
Niezgłoszona darowizna od rodziców skutkuje tym, że jest ona opodatkowana na zasadach ogólnych. Oznacza to, że w takim wypadku darowizna powoduje konieczność złożenia deklaracji i zapłaty podatku.
W praktyce często zdarza się, że rodzice kupują mieszkanie dziecku, które wyjeżdża na studia. Obdarowany (dziecko) powinien zgłosić ten fakt do urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od otrzymania mieszkania, w przeciwnym wypadku darowizna od rodziców jest opodatkowana podatkiem od spadków i darowizn.
! Termin na złożenie darowizny ma charakter materialny, a więc nie podlega on przywróceniu, oznacza to że podatnik traci możliwość skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania otrzymanej darowizny.
Jeżeli nieświadomi rodzice i przyszły student nie zgłoszą takiej darowizny do urzędu skarbowego i po kilku latach okaże się, że student otrzymał mieszkanie, darowizna jest opodatkowana na zasadach ogólnych. W zależności od stanowiska urzędu skarbowego może się to wiązać również z karą za niedotrzymanie obowiązku zgłoszeniowego.
! Brak zgłoszenia darowizny w urzędzie skarbowym traktowane jest jako oszustwo. Wówczas wysokość podatku wynosi od 3 do 20 proc. – w zależności od kwoty nadwyżki ponad limit wolny od podatku oraz powiązania osoby obdarowanej i obdarowującego.
Co ważne, rodzice powinni potrafić wykazać źródło pochodzenia pieniędzy na zakup mieszkania (zasadniczo zakup mieszkania wiąże się z dużym wydatkiem), tj. taki wydatek powinien mieć pokrycie w osiąganych przez nich dochodach. Brak takiego pokrycia może się dodatkowo wiązać z zapłatą podatku od nieujawnionych dochodów.
! Warto mieć również na uwadze, że przed konsekwencjami nie uchroni podatnika czynny żal, bowiem w tym zakresie nie jest on skuteczny.
Przekazanie do majątku firmowego darowizny otrzymanej od rodziców
Otrzymany przedmiot w formie darowizny może zostać przekazany przez przedsiębiorcę na cele działalności, czyli jako środek trwały. W związku z wejściem w życie dnia 19 lipca 2018 roku nowelizacji ustawy o PIT, odpisy amortyzacyjne od środków trwałych otrzymanych w darowiźnie wprowadzonych do majątku firmowego tylko w określonym przypadku mogą stanowić koszt podatkowy.
Jak zostało wskazane w art. 23 ust. 1 pkt 45a lit a ustawy o PIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych nieodpłatnie, z wyjątkiem nabytych w drodze spadku, jeżeli nabycie to korzysta ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn. Przy czym nowelizacja ustawy wprowadziła do art. 23 ustawy ustęp 9, który brzmi:
„Przepisu ust. 1 pkt 45a lit. a nie stosuje się do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nabytych w drodze darowizny, jeżeli darczyńca dokonywał odpisów amortyzacyjnych od tych składników. W tym przypadku stosuje się odpowiednio przepisy art. 22g ust. 12 oraz art. 22h ust. 3 i nie stosuje się przepisu art. 22g ust. 15.”
Wprowadzony przez ustawodawcę ustęp daje przedsiębiorcy możliwość kontynuacji dokonywanych przez darczyńcę odpisów amortyzacyjnych i tym samym możliwość do ujmowania odpisów amortyzacyjnych w swoich kosztach podatkowych. Wówczas w dniu przyjęcia środka trwałego podatnik przyjmuje między innymi tę samą wartość początkową, stawkę oraz metodę amortyzacji stosowaną przez darczyńcę. W przypadku gdy środek trwały nie był wcześniej amortyzowany przez darczyńcę, to dokonywane od jego wartości odpisy amortyzacyjne nie będą mogły na mocy art. 23 ust. 1 pkt 45a lit a ustawy o PIT stanowić kosztu uzyskania przychodu.
! Aktualnie obowiązujący sposób rozliczenia amortyzacji od środków trwałych otrzymanych w darowiźnie nie będzie miał zastosowania do środków trwałych oraz WNiP przyjętych do używania przed 1 stycznia 2018 roku Ministerstwo Finansów przyznało, iż taki majątek będzie podlegał amortyzacji na wcześniej obowiązujących zasadach, tj. obowiązujących przed 1 stycznia 2018 roku.
Zródło: https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-darowizna-od-rodzicow-czy-jest-zwolniona-z-podatku
