Estoński CIT – kto może skorzystać?

Estoński CIT to ryczałt od dochodów naliczany w momencie podziału zysku (czyli przeznaczenia go do wypłaty w formie dywidendy) lub pokrycia straty sprzed okresu opodatkowania estońskim CIT spółka, co do zasady, nie odprowadza podatku dochodowego. Ma to wpływ na poprawę sytuację płynnościową spółki i możliwości inwestycyjnych, gdyż nie musi na bieżąco odprowadzać podatku od zysku do fiskusa.

Od 2022 r. są następujące stawki:

• 10% – dla spółek posiadających status „małego podatnika” i spółek rozpoczynających działalność,
• 20% – dla pozostałych spółek.

W momencie wypłaty zysku wspólnikom podatek będzie musiał być zapłacony również przez wspólnika, ale będzie podlegać pomniejszeniu o:

• 90% podatku zapłaconego przez spółkę – w przypadku spółek posiadających status „małego podatnika” i spółek rozpoczynających działalność,
• 70% podatku zapłaconego przez spółkę – w przypadku pozostałych spółek.

W tym przypadku, efektywne opodatkowanie zysków spółki wyniesie odpowiednio ok. 20% dla małego podatnika i 25% dla dużego podatnika (dla porównania, w przypadku zasad ogólnych te stawki wynoszą odpowiednio ok. 26% i 34%). Co ważne, efektywna stawka może okazać się jeszcze niższa, jeżeli część zysku spółki zostanie przeznaczona na dalszą działalność firmy.

Należy jednak pamiętać, że mechanizm odliczenia, pozwalający na osiągnięcie takiego poziomu opodatkowania, można zastosować wyłącznie w przypadku „klasycznej” dywidendy, wypłacanej na podstawie uchwały o podziale zysku po zakończeniu roku obrotowego. Jest to istotne, gdyż estoński CIT obejmuje także opodatkowanie innych kategorii dochodów m.in. tzw. ukrytych zysków.

Do ukryty zysków należą wszelkie świadczenia wykonane przez spółkę na rzecz podmiotów powiązanych, jeśli są one związane z prawem do udziału w zysku. To między innymi: pożyczki udzielone przez spółkę podmiotowi powiązanemu, odsetki oraz inne koszty związane z pożyczką udzieloną spółce przez podmiot powiązany, nadwyżkę ponad rynkową wartość transakcji (jeśli transakcje z podmiotami powiązanymi są zawierane na warunkach nierynkowych), nieodpłatne świadczenia na rzecz wspólnika (np. udostępnienie samochodu służbowego do celów prywatnych).

Z ryczałtu od dochodów mogą korzystać spółki z o.o., spółki akcyjne, spółki komandytowe, komandytowo-akcyjne i proste spółki akcyjne. 

Możliwość skorzystanie z estońskiego CIT wiąże się z koniecznością spełnienia kilku warunków:

1. Mniej niż 50% przychodów spółki może pochodzić: z wierzytelności, z odsetek i pożytków od wszelkiego rodzaju pożyczek, z części odsetkowej raty leasingowej, z poręczeń i gwarancji, z praw autorskich lub praw własności przemysłowej, w tym z tytułu zbycia tych praw, ze zbycia i realizacji praw z instrumentów finansowych, z transakcji z podmiotami powiązanymi – w przypadku gdy w związku z tymi transakcjami nie jest wytwarzana wartość dodana pod względem ekonomicznym lub wartość ta jest znikoma;
2. Zatrudnianie przynajmniej 3 osób (z wyłączeniem wspólników i akcjonariuszy) na umowę o pracę, a w przypadku osób zatrudnionych w oparciu o inne umowy – także ponoszenie wydatków na wynagrodzenia w wysokości przynajmniej trzykrotności przeciętnego wynagrodzenia (warunek ten ulega złagodzeniu dla spółek posiadających status małego podatnika i rozpoczynających działalność);
3. Udziałowcami spółki są wyłącznie osoby fizyczne nieposiadające praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciele (fundatorzy) lub beneficjenci fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym.
4. Spółka nie posiada udziałów (akcji) w kapitale innej spółki, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub w instytucji wspólnego inwestowania, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną oraz innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym.
5. Spółka nie sporządza za okres opodatkowania ryczałtem sprawozdań finansowych zgodnie z MSR na podstawie ustawy o rachunkowości.
6. Spółka nie jest przedsiębiorstwem finansowym w rozumieniu ustawy o CIT.
7. Spółka w zakresie swojej działalności gospodarczej nie udziela konsumentom kredytów.
8. Spółka nie jest podatnikiem osiągającym dochody z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej lub określonej w decyzji o wsparciu nowych inwestycji.
9. Spółka nie została postawiona w stan upadłości lub likwidacji.

Należy również zwrócić uwagę, iż opodatkowanie w ramach estońskiego CIT  opiera się na danych księgowych, a nie podatkowych, przed rozpoczęciem korzystania z tej formy konieczne jest rozliczenie różnic pomiędzy bilansowymi i podatkowymi wartościami dotychczas osiągniętych przychodów i kosztów.

Należy także pamiętać, że dokonanie różnego rodzaju reorganizacji działalności może spowodować, że na możliwość zastosowania estońskiego CIT będzie trzeba poczekać. W przypadku:

• spółek powstałych w wyniku podziału lub połączenia,
• spółek utworzonych przez podmioty, które tytułem wkładu wniosły składniki majątku otrzymane w wyniku likwidacji innych podmiotów, w których posiadały udziały,
• spółek utworzonych przez podmioty, które w roku utworzenia lub roku następnym wniosły aportem przedsiębiorstwo, ZCP lub składniki przedsiębiorstwa o wartości powyżej 10 tys. euro,

– niemożliwe będzie korzystanie z estońskiego CIT w roku rozpoczęcia działalności i w roku następnym (nie mniej niż 24 miesiące).

Identyczny okres karencji dotyczyć będzie:

• spółek podzielonych przez wydzielenie oraz
• spółek, które aportowały do innego podmiotu przedsiębiorstwo, ZCP lub składniki tego przedsiębiorstwa o wartości powyżej 10 tys. euro, lub składniki majątku otrzymane w wyniku likwidacji innych podmiotów, z tym, że będzie on liczony od dokonania podziału lub wniesienia wkładu.

 Jednak na możliwość korzystania z estońskiego CIT nie będzie mieć wpływu ewentualne przekształcenie spółki. Oznacza to, że spółka, która ulegnie przekształceniu, będzie mogła od razu po jego dokonaniu korzystać z tej formy opodatkowania. Konieczne będzie jednak ustalenie tzw. dochodu z przekształcenia, rozumianego jako różnica pomiędzy księgową a podatkową wartością składników majątku. Taki dochód będzie podlegać opodatkowaniu według stawki 19%.

Należy zaznaczyć, że projekt ustawy zawierający propozycje zmian w estońskim CIT aktualnie oczekuje na rozpatrzenie przez Senat, zatem kształt przepisów może jeszcze ulec zmianie.