Większość małych przedsiębiorców preferuje rozliczanie transakcji gotówkowo, gdyż jest to dla nich po prostu wygodniejsze. Jednak dokonując transakcji gotówkowych, przedsiębiorcy muszą uważać na limit tego typu transakcji. Sprawdź, ile wynosi limit płatności gotówką w 2024 roku!
Ile wynosi limit płatności gotówką w 2024 roku?
Jak już zostało wspomniane powyżej, transakcje gotówkowe podlegają limitowi.
Zgodnie z art. 19 ustawy Prawo przedsiębiorców:
Dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:
-stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca,
-jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 zł, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.
W związku z powyższym, przedsiębiorców obowiązuje limit płatności gotówką, który wynosi 15 000 zł. Przy czym stronami transakcji muszą być przedsiębiorcy. Jeśli transakcja dokonywana jest pomiędzy przedsiębiorcą a osobą fizyczną, to limit ten nie będzie miał zastosowania. Limit dotyczy również transakcji między przedsiębiorcą krajowym i zagranicznym. Jeśli więc kwota na fakturze wykazana została w walucie obcej, należy przeliczyć ją zgodnie ze średnim kursem walut obcych ogłaszanym przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.
Warto zaznaczyć, że limit ten dotyczy kwoty całej transakcji, a nie pojedynczej płatności. W związku z tym, nawet jeśli z dostawcą została ustalona płatność ratalna lub w formie zaliczek, to sposób uiszczenia zapłaty powinien być zależny od wysokości łącznej sumy transakcji (kwoty brutto). Jeśli więc łączna wartość transakcji przekracza limit płatności, to w celu ujęcia tego wydatku w kosztach nie może on zostać uregulowany gotówką.
Przykład 1.
Przedsiębiorca w styczniu 2024 roku kupił na raty komputer w kwocie:
18 699,19 zł netto
4 300,81 VAT
23 000 zł brutto
Zaksięgował fakturę zgodnie z datą wystawienia i planuje zapłacić połowę rat gotówką (11 500 zł), a drugą połowę rat (11 500 zł) przelewem. Czy opłacony w ten sposób wydatek przedsiębiorca będzie mógł zaliczyć do kosztów podatkowych?
Z uwagi na to, że wartość transakcji przekracza kwotę 15 000 zł. Część transakcji, która została opłacona gotówką, nie może stanowić kosztu uzyskania przychodu.
Reasumując, zgodnie z powyższą ustawą przedsiębiorca ma obowiązek regulowania zobowiązań wobec innych przedsiębiorców za pomocą rachunku płatniczego. Jak stanowi art. 2 pkt. 25 ustawy o usługach płatniczych:
“(…) przez rachunek płatniczy rozumie się także rachunek bankowy oraz rachunek członka spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, jeżeli rachunki te służą do wykonywania transakcji płatniczych.”
Dodatkowo Ministerstwo Finansów wyjaśniło, że płatności, które odbywają się za pomocą instrumentów płatniczych, związanych z rachunkami płatniczymi, takimi jak m.in. karty płatnicze, PayPal, PayU itp., spełniają wymóg regulowania zobowiązań. Jednakże mimo wprowadzonych zmian, nie ma przeciwwskazań, aby dokonywać płatności gotówką, o ile przedsiębiorca będzie pilnował, aby nie przekroczyć limitu płatności gotówkowej.
Jednorazowa wartość transakcji w płatnościach gotówkowych, gdy nie ma zawartej umowy
„(…) Wnioskodawca – Sp. z o.o. prowadzi działalność usługową i handlową. Działalność handlowa polega między innymi na sprzedaży papierosów, które zakupuje w hurtowniach. Spółka nie ma zawartej umowy z kontrahentem, ale co parę dni dokonuje zakupów papierosów z kilku hurtowni. Kwoty na fakturach nie przekraczają z reguły kwoty 15.000 zł, jednak w miesiącu są to kwoty przekraczające ten limit. (…)
- Czy wartość faktur gotówkowych będzie zsumowana w miesiącu przy zapłatach dla jednego kontrahenta i traktowana będzie jako jednorazowa transakcja?
- Czy jeśli spółka nie ma zawartej umowy z kontrahentem, a dokonuje stale zakupów i płaci gotówką, a wartość faktur w miesiącu przekroczy 15.000 zł, to czy będzie musiała potraktować te wydatki jako koszty niebędące kosztami uzyskania przychodów pomimo, że żadna z tych faktur nie przekroczy kwoty do zapłaty brutto 15.000 zł?
(…) pojęcie jednorazowej transakcji nie jest równoznaczne z terminem pojedynczej płatności. (…)
(…) pod pojęciem „jednorazowa wartość transakcji” należy rozumieć ogólną wartość należności lub zobowiązań, określoną w umowie zawartej między przedsiębiorcami.
Oznacza to, że obowiązek dokonywania lub przyjmowania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego dotyczy również przypadku, gdy strony umowy o wartości przekraczającej 15.000 zł dokonują w ramach tej umowy częściowych płatności lub też przyjmują częściowe płatności o wartości nieprzekraczającej 15.000 zł.
(…) Takie rozumienie pojęcia „transakcja” znajduje swój odpowiednik w art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (…), zgodnie z którym transakcja handlowa to umowa, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2 (czyli m.in. przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej), zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością.
Bazując na tych regulacjach, pojęcie „transakcja” należy odkodować jako umowę, której przedmiotem jest odpłatne świadczenie usług/dostaw towarów i umowa ta jest zawierana między przedsiębiorcami w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.
Przez transakcję należy zatem rozumieć taką czynność prawną (umowę) zawieraną w związku z prowadzoną przez strony działalnością gospodarczą, w wykonaniu której stale dokonywana jest co najmniej jedna płatność. Przepis art. 22 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie określa, co może stanowić przedmiot transakcji (umowy), natomiast można przyjąć, że może nim być w szczególności nabycie towaru lub usługi. O przyporządkowaniu płatności do poszczególnych umów (transakcji) decyduje ich cel gospodarczy i zgodny zamiar stron, a nie treść dowodów (dokumentów) księgowych. Trzeba przy tym podkreślić, że art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie wprowadza czasowego ograniczenia okresu sumowania wielu płatności, składających się na pojedynczą transakcję. Może się zatem okazać, że jedna transakcja obejmuje transfery pieniężne dokonane w ciągu kilku lat (np. w przypadku zawarcia umowy realizowanej etapami, takiej jak umowa wdrożeniowa czy umowa o roboty budowlane).
W konsekwencji, jednorazowa wartość transakcji oznacza ogólną wartość wierzytelności lub zobowiązań, określoną w umowie zawartej między przedsiębiorcami. Przymiot jednorazowości nie odnosi się do liczby płatności, lecz odzwierciedla wymóg powiązania poszczególnych świadczeń w ramach jednego stosunku umownego. Można zatem przyjąć, że jeżeli całkowita wartość transakcji nie wynika wprost z treści umowy, lecz zależy od czasu jej trwania – co dotyczyć może między innymi umów o stałe świadczenie usług zawartych na czas nieokreślony – wówczas należałoby przyjąć, że pojęcie jednorazowej wartości transakcji odnosi się do poszczególnych okresów rozliczeniowych, za które przysługuje wynagrodzenie.
Wskazać jednak należy, że w obrocie gospodarczym występują różnego rodzaju umowy, określane częstokroć mianem umów ramowych, które określają warunki udzielania i realizacji zamówień, w tym również ich termin, lecz nie kreują zobowiązania do spełnienia świadczeń o określonej wartości (nie określają minimalnych obrotów). W przypadku takich umów jednorazowa wartość transakcji odnosi się do wartości poszczególnych zamówień.
(…) Odnosząc powyższe do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego należy stwierdzić, że o ile w istocie (…) Wnioskodawca nie zawarł z kontrahentem umowy (…), to każdy zakup dokonywany przez Wnioskodawcę należy traktować jako odrębną umowę. W związku z powyższym wartość poszczególnych zakupów dokonywanych przez Wnioskodawcę nie podlega sumowaniu w ramach działalności Spółki, a w konsekwencji jednorazową wartość transakcji stanowi wartość wynikająca odrębnie z każdego składanego odrębnie zamówienia, czy też dokonywanego odrębnie zakupu (podkreśl. red.). Zatem za nieprawidłowe należało uznać stanowisko Wnioskodawcy, iż w sytuacji gdy nie ma on zawartej umowy z kontrahentem wartość faktur gotówkowych płatnych na rzecz tego kontrahenta będzie sumowana i traktowana jako jednorazowa transakcja. Jak wskazano powyżej należy odróżnić sytuację, gdy przedsiębiorcy zawierają określoną umowę np. umowę o współpracy, w ramach której dokonują określonych zakupów i w której zostaje określona minimalna wartość obrotu do zrealizowania w okresie rozliczeniowym, od sytuacji w której znajduje się Wnioskodawca – gdy jak wskazano we wniosku żadna umowa nie została zawarta i nie jest on zobowiązany do dokonania zakupu o określonej wartości. (…)
