Jako bezrobotny otrzymałem z urzędu pracy środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Z funduszy tych zakupiłem środki trwałe oraz wyposażenie. Jak rozliczać takie nabycia dla celów podatkowych i jak ująć w PKPiR? Czy w przypadku rezygnacji z odliczenia VAT do ewidencji wpiszę kwotę brutto, czy netto?
Zakup środków trwałych z dofinansowania uzyskanego z urzędu pracy jest neutralny podatkowo. Natomiast wydatki na nabycie wyposażenia mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. W przypadku rezygnacji z odliczenia VAT naliczonego podatnik do kosztów uzyskania przychodów zaliczy (bezpośrednio lub za pośrednictwem odpisów amortyzacyjnych) jedynie wartość netto nabytych składników.
Przypomnijmy, iż na zasadzie wyjątku, przychodu z działalności gospodarczej nie stanowią dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków, związanych z otrzymaniem, zakupem lub wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, od których dokonuje się odpisów amortyzacyjnych (por. art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy o PDOF). Z przepisu tego wynika, że przychód z działalności gospodarczej stanowią dotacje otrzymane na inne cele niż zakup środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Przychód taki, w przypadku uzyskania środków z urzędu pracy przez bezrobotnego na podjęcie działalności, o których mowa w art. 46 ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, jest jednak zwolniony z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 121 ustawy o PDOF.
Odnośnie zakupu środków trwałych należy pamiętać, iż nie stanowią kosztów uzyskania przychodów odpisy z tytułu zużycia środków trwałych od tej części ich wartości, która odpowiada poniesionym wydatkom na ich nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie, odliczonym od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym albo zwróconym podatnikowi w jakiejkolwiek formie (por. art. 23 ust. 1 pkt 45 ustawy o PDOF). Zatem w przypadku, gdy zakup środków trwałych został sfinansowany w całości z dofinansowania uzyskanego z urzędu pracy, podatnik nie będzie mógł ujmować w podatkowej księdze przychodów i rozchodów odpisów amortyzacyjnych od tych środków trwałych. Jeżeli jednak zakup taki byłby sfinansowany jedynie częściowo z dotacji, to kosztem uzyskania przychodów byłyby odpisy dotyczące części pokrytej ze środków własnych.
Bez względu na sposób sfinansowania, nabyte środki trwałe podlegają wprowadzeniu do ewidencji środków trwałych w wartości początkowej równej cenie ich nabycia. W razie ich odpłatnego nabycia wartość początkową stanowi cena nabycia. Cenę nabycia stanowiącą kwotę należną zbywcy zwiększa się m.in. o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania oraz pomniejsza o podatek VAT, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek VAT nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty podatku należnego o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o VAT.
Z powyższego wynika, że VAT naliczony zwiększa wartość początkową środka trwałego, jeżeli podatnik nie ma prawa jego odliczenia lub uzyskania jego zwrotu. Natomiast w sytuacji, gdy podatnikowi przysługuje prawo do jego odliczenia, ale podatnik z tego prawa sam dobrowolnie rezygnuje, to wartość tego podatku nie zwiększa wartości środka trwałego.
Dobrowolnie nieodliczony VAT nie stanowi również kosztu uzyskania przychodów. Jak wynika bowiem z art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. a) ustawy o PDOF, podatku VAT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów, z tym że jest kosztem podatkowym podatek naliczony:
- jeżeli podatnik zwolniony jest od VAT lub nabył towary i usługi w celu wytworzenia albo odprzedaży towarów lub świadczenia usług zwolnionych od VAT
- w tej części, w której zgodnie z przepisami ustawy o VAT podatnikowi nie przysługuje obniżenie lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług – jeżeli naliczony podatek VAT nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.
Analogiczne zasady kwalifikacji nieodliczonego VAT wystąpią w odniesieniu do zakupu wyposażenia.
Wydatki dotyczące wyposażenia, czyli składników niekwalifikujących się zgodnie z ustawą o PDOF do środków trwałych, będą stanowiły koszty uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do używania.
Należy je wpisać (w wartości netto) w kolumnie 13 „Pozostałe wydatki” podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Składniki wyposażenia o wartości przekraczającej 1.500 zł podlegają objęciu ewidencją wyposażenia, o której mowa w § 4 ust. 2-3 rozporządzenia w sprawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
Dodajmy, że w przypadku dobrowolnej rezygnacji z prawa do odliczenia VAT naliczonego podatnik nie będzie zobowiązany do zwrotu VAT naliczonego do urzędu pracy. Jak wynika bowiem z § 8 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 kwietnia 2012 r. w sprawie m.in. przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej (Dz. U. poz. 457), umowa o dofinansowanie powinna zawierać w szczególności zobowiązanie bezrobotnego do zwrotu równowartości odliczonego lub zwróconego, zgodnie z ustawą o VAT, podatku naliczonego dotyczącego zakupionych towarów i usług w ramach przyznanego dofinansowania.
Źródło: www.gofin.pl
