BIAŁA LISTA PODATNIKÓW

Jedna baza podatników

Projekt nowelizacji ustawy o VAT z dnia 25 lutego 2019 r. zakłada, że dotychczasowe informacje zawarte w dwóch wykazach, tj.:

1) podatników, w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji lub którzy zostali wykreśleni z rejestru jako podatnicy VAT,

2) podatników, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona,

zostaną połączone w jeden wykaz, który zostanie rozszerzony o podmioty zarejestrowane jako podatnicy VAT, czyli o dane dotyczące statusu podatników VAT czynnych i zwolnionych z VAT. Wprowadzenie powyższego wykazu będzie stanowiło bardzo ważne narzędzie dla podatników VAT, którzy będą mieli możliwość weryfikacji informacji o swoich kontrahentach.

Elektroniczny wykaz umożliwiający podatnikom dostęp do większej ilości informacji pozwalającej na weryfikację danego kontrahenta zawierać będzie następujące dane:

• nazwę firmy lub imię i nazwisko, 
• NIP (o ile został przyznany), numer REGON (o ile został nadany), numer PESEL (o ile podmiot posiada, tylko w zakresie podatników wyrejestrowanych lub którym naczelnik urzędu skarbowego odmówił rejestracji), numer w KRS (o ile został nadany),
• adres siedziby – w przypadku podmiotu niebędącego osobą fizyczną,
• adres stałego miejsca prowadzenia działalności albo adres miejsca zamieszkania, w przypadku nieposiadania stałego miejsca prowadzenia działalności – w odniesieniu do osoby fizycznej,
• imiona i nazwiska osób wchodzących w skład organu uprawnionego do reprezentowania podmiotu, prokurentów i wspólników oraz ich numery identyfikacji podatkowej lub numery PESEL (w zakresie podatników wyrejestrowanych lub którym naczelnik odmówił rejestracji),
• datę rejestracji, odmowy rejestracji lub wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT,
• podstawę prawną odmowy rejestracji, wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT,
• numery rachunków rozliczeniowych lub imiennych rachunków w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której podmiot jest członkiem, otwartych w związku z prowadzoną przez członka działalnością gospodarczą – wskazanych w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym i potwierdzonych przy wykorzystaniu STIR; z tym, że wykaz nie będzie zawierał numerów rachunków rozliczeniowych lub imiennych rachunków w SKOK w przypadku podmiotów, w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji albo które wykreślił z rejestru jako podatników VAT, w tym wykreślonych z uwagi na zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej.

Wykreślenie, usuwanie lub prostowanie danych w wykazie

Generalnie Szef KAS wykreśli podmiot z elektronicznego wykazu podatników VAT po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji podmiotu jako podatnika VAT albo wykreślił podmiot z rejestru jako podatnika VAT. Maksymalny 5-letni termin jest zbieżny z terminem przedawnienia zobowiązania podatkowego, co ma zagwarantować podatnikom możliwość zweryfikowania wstecz transakcji z wybranymi kontrahentami.

Ponadto zakłada się, że podatnik, którego dane będą uwidaczniane w wykazie, będzie miał prawo do złożenia wniosku do Szefa KAS wraz z uzasadnieniem o usunięcie lub sprostowanie danych innych niż dane osobowe, które w jego ocenie będą niezgodne ze stanem rzeczywistym.

Konsekwencje przelewu na inny rachunek niż ujawniony w wykazie

Podatnik przed dokonaniem przelewu zobowiązany będzie sprawdzić czy rachunek, na który chce dokonać przelewu znajduje się w elektronicznym wykazie podatników VAT. Jeżeli bowiem dzień zlecenia przelewu będzie zgodny z datą sprawdzenia rachunku w wykazie, wówczas będzie miał pewność, że dokonał zapłaty na właściwy i aktualny rachunek. Należy przy tym mieć na uwadze, że jeżeli dane zawarte w wykazie nie zostały zaktualizowane podatnik nie poniesie z tego tytułu żadnych konsekwencji.

Uchwalona ustawa dodaje w Ordynacji podatkowej również art. 117ba dotyczący odpowiedzialności solidarnej. Przepisy w tym zakresie mają obowiązywać dopiero od 1 stycznia 2020 r.

Zatem jeżeli płatność w kwocie przekraczającej 15.000 zł (czyli w kwocie zobowiązującej podatnika do dokonania zapłaty za pośrednictwem rachunku płatniczego) zostanie dokonana na rachunek, który nie został ujęty w wykazie, to podatnik będzie odpowiadał solidarnie za zaległości podatkowe kontrahenta, ale tylko do wysokości kwoty podatku, związanego z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Odpowiedzialność solidarna nabywcy będzie mogła być wyłączona w sytuacji, gdy podatnik dokonujący płatności dokonał zapłaty należności na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w ww. wykazie oraz złożył zawiadomienie o zapłacie należności na ten rachunek do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury w terminie 3 dni od dnia zlecenia przelewu. Zawiadomienie takie zgodnie z dodanym art. 117ba § 4 Ordynacji podatkowej powinno zawierać:

1) numer identyfikacyjny, nazwę firmy oraz adres siedziby albo, w przypadku podatnika będącego osobą fizyczną, imię i nazwisko oraz adres stałego miejsca prowadzenia działalności, a w przypadku nieposiadania stałego miejsca prowadzenia działalności – adres miejsca zamieszkania, podatnika dokonującego zapłaty należności,

2) dane wystawcy faktury wskazane na fakturze (numer identyfikacyjny, nazwę albo nazwisko i imię oraz adres),

3) numer rachunku, na który dokonano zapłaty należności,

4) wysokość należności zapłaconej na ten rachunek i dzień zlecenia przelewu.

W tym miejscu warto zwrócić również uwagę na wypowiedź Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Finansów Filipa Świtały z dnia 3 kwietnia 2019 r.: „(…) wystarczy, że przedsiębiorca zgłosi do urzędu skarbowego, że jego kontrahent poprosił o zapłatę na rachunek, który nie jest zgłoszony, nie znajduje się na liście, nie ma go w tym wykazie podatników VAT-owskich. To powoduje, że nie ponosi solidarnej odpowiedzialności i ma koszty uzyskania przychodu. Jeżeli zdarzy się tak, że po raz drugi jego kontrahent będzie chciał, żeby wpłacił na ten rachunek, który nie znajduje się na liście, nie będzie musiał ponawiać za każdym razem zgłoszenia. (…) Dla każdego uczciwego przedsiębiorcy jest jasne, że ta ustawa zwiększa jego bezpieczeństwo. (…)