Różne czynniki i uwarunkowania rynkowe mogą powodować, że przedsiębiorcy decydują się na sprzedaż towaru poniżej ceny zakupu. Działanie takie może być podyktowane strategią biznesową, kalkulacją cenową czy też zwyczajną polityką czyszczenia magazynów. Podatnicy często mają wątpliwości, czy sprzedaż towaru poniżej ceny zakupu jest zgodna z literą prawa i jakie mogą być skutki podatkowe sprzedaży towaru po niższej cenie. W dzisiejszym artykule postaramy się kompleksowo wyjaśnić tę kwestię.
Czy sprzedaż towaru poniżej ceny zakupu jest zgodna z prawem?
Aby ustalić, czy sprzedaż towaru poniżej ceny zakupu rodzi jakieś skutki podatkowe w pierwszej kolejności odnieść się należy do powszechnie obowiązującej zasady swobody umów. Została ona wyrażona w art. 3531 Kodeksu cywilnego i stanowi, że strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. W rezultacie przedsiębiorca posiada swobodę co do decyzji, jakie ceny sprzedaży ustalić dla danego towaru. Ponadto żaden akt prawny nie zabrania sprzedaży poniżej ceny zakupu.
Naturalnym jest, że podstawowym celem prowadzenia każdej formy działalności gospodarczej jest wypracowanie zysku. Zysk ten musi być osiągnięty na każdej pojedynczej transakcji. W rezultacie obniżka cen towarów jest dozwolona, o ile posiada odpowiednie uzasadnienie. Przyczyną podjęcia takiej decyzji może być opracowana kampania promocyjna mająca na celu przyciągnięcie większej rzeszy klientów. Działanie takie wynika może także z chęci pozbycia się towaru z magazynu i zwolnienia miejsca dla nowych produktów, dzięki czemu przedsiębiorca uniknie przeterminowania towaru oraz oszczędzi na kosztach magazynowania. Może również dojść i do takiej sytuacji, w której przedsiębiorca uzna, że z uwagi na bliski upływ terminu ważności produktów lepiej je sprzedać poniżej ceny zakupu, niż nie sprzedać wcale.
Skutki podatkowe sprzedaży towaru poniżej ceny zakupu
Sprzedaż towaru poniżej ceny zakupu również w zakresie prawa podatkowego nie powoduje negatywnych konsekwencji dla przedsiębiorców. Ustawy podatkowe nie zawierają regulacji nakazujących sprzedaż każdego towaru z zyskiem.
Również organy podatkowe akceptują stanowisko, iż każdy podatnik ma prawo swobodnie kształtować swoje interesy i samodzielnie ustalać ceny towarów. W ramach swojej działalności prawidłowe i dozwolone jest stosowanie upustów cenowych, rabatów czy też obniżek cen (przykładowo interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 20 stycznia 2009 r., sygn. ILPB1/415-882/08-2/TW).
W zakresie podatków dochodowych warto całe zagadnienie rozpatrzyć pod kątem kosztów i przychodów podatkowych. Definicje ustawowe (art. 22 ust. 1 ustawy PIT i art. 16 ust. 1 ustawy CIT) wskazują, że kosztem uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów z wyjątkiem kosztów wymienionych w katalogu negatywnym. Sprzedaż towaru poniżej ceny zakupu uzasadniona przesłankami marketingowymi czy też ekonomicznymi ma na celu zabezpieczenie źródła przychodu. W konsekwencji, pomimo sprzedaży towaru poniżej ceny zakupu, podatnik ujmuje w kosztach wartość zakupionego towaru w pełnej wysokości. Nie ma żadnych powodów, aby w związku z taką sprzedażą dokonywać korekty zakupionych wcześniej towarów.
Szczególne regulacje dotyczące sprzedaży towaru poniżej ceny zakupu
Na zakończenie warto zaznaczyć, że przepisy prawa podatkowego przewidują skutki podatkowe sprzedaży towaru, kiedy organ podatkowy może zakwestionować ustaloną cenę. Przypadek taki wystąpi, jeżeli sprzedaż po obniżonej cenie będzie miała miejsce pomiędzy podmiotami powiązanymi. Chodzi mianowicie o powiązania rodzinne, kapitałowe lub wynikające ze stosunku pracy, a ceny zastosowane w zawieranych transakcjach zostaną ustalone na warunkach, w wyniku których podmiot nie wykazuje dochodu w niższej wartości, niż gdyby transakcje były zawierane między podmiotami niepowiązanymi. Przepisy dotyczące powiązań pomiędzy podmiotami zawarte są zarówno w ustawach o podatkach dochodowych (art. 25 ustawy PIT i art. 11 ustawy CIT), jak i w ustawie o podatku od towarów i usług (art. 32 ustawy VAT). Jeżeli jednak sprzedaż nie odbywa się pomiędzy podmiotami powiązanymi, to skutki podatkowe sprzedaży towaru nie mają negatywnych konsekwencji.
