W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, zaliczonych do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności, ustawodawca przewidział zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej z tytułu tej działalności, na warunkach określonych w art. 82 ust. 9 ustawy z dnia 28 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146 ze zm.), dalej: ustawy zdrowotnej. W przepisie tym wskazano, że zwolnienie ze składki zdrowotnej przysługuje ww. przedsiębiorcy, w przypadku gdy:
- uzyskuje on przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury (aktualnie 939,46 zł, tj. 50% z 1.878,91 zł) lub
- opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.
Ponadto dla osób legitymujących się umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności została przewidziana inna preferencja, zapisana w art. 82 ust. 10 ustawy zdrowotnej. Zgodnie z tym przepisem, w przypadku gdy osoba zaliczona do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności objęta obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym jedynie z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności, uzyskuje przychód rozliczany według skali podatkowej, opłaca:
- miesięczną składkę zdrowotną – w wysokości nieprzekraczającej kwoty zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych należnej za miesiąc, za który opłacana jest składka, począwszy od miesiąca przypadającego po miesiącu, w którym ubezpieczony został zaliczony do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności,
- roczną składkę zdrowotną – w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnego podatku dochodowego od osób fizycznych za dany rok kalendarzowy, jeżeli ubezpieczony był w tym okresie zaliczony do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności przez co najmniej jeden miesiąc.
Ogólne zasady ustalania podstawy wymiaru składki zdrowotnej
Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą opodatkowaną według skali podatkowej (oraz podatkiem liniowym) podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne ustalają na podstawie art. 81 ustawy zdrowotnej. W ust. 2c tego przepisu zapisano m.in., że ww. osoba za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu wpłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne od miesięcznej podstawy wymiaru tej składki stanowiącej dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który opłacana jest składka, ustalony w następujący sposób:
- dochód za pierwszy miesiąc podlegania ubezpieczeniu w roku składkowym jest ustalany jako różnica między osiągniętymi przychodami a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów (w rozumieniu ustawy o PDOF); dochód ustalony w ten sposób jest pomniejszany o kwotę składek na ubezpieczenia społeczne opłaconych w tym miesiącu (jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów),
- dochód za kolejne miesiące ustala się jako różnicę między sumą przychodów osiągniętych od początku roku, i sumą kosztów uzyskania tych przychodów, poniesionych od początku roku; dochód ustalony w ten sposób jest pomniejszany o sumę dochodów ustalonych za miesiące poprzedzające i o różnicę między sumą składek na ubezpieczenia społeczne zapłaconych od początku roku, a sumą składek odliczonych w poprzednich miesiącach; dochód nie jest pomniejszany o składki, które zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Ustalona przez ww. przedsiębiorcę podstawa wymiaru składki zdrowotnej w roku składkowym trwającym od 1 lutego 2025 r. do 31 stycznia 2026 r. nie może być niższa od kwoty stanowiącej 75% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego (tj. od kwoty 3.499,50 zł), a ustalona od tej podstawy składka zdrowotna – 314,96 zł.
W myśl art. 81 ust. 2zd pkt 4 ustawy zdrowotnej, ustalając podstawę wymiaru składki zdrowotnej ww. przedsiębiorcy w przychodach i kosztach uzyskania przychodów nie uwzględniają przychodów osiągniętych i kosztów poniesionych w miesiącu, w którym ubezpieczony spełniał warunki do zwolnienia z obowiązku opłacania składki na podstawie art. 82 ust. 8-9a (dotyczy m.in. przedsiębiorców z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności osiągających przychody z działalności gospodarczej nieprzekraczające 50% kwoty najniższej emerytury).
Również w kwotach składek na ubezpieczenia społeczne nie uwzględnia się składek opłaconych w miesiącu, w którym przedsiębiorca spełniał warunki do zwolnienia z obowiązku opłacania składki na podstawie ww. art. 82 ust. 8-9a ustawy zdrowotnej.
Źródło: www.gofin.pl
