Prowadząc działalność gospodarczą, przedsiębiorcy często dokonują transakcji z kontrahentami zagranicznymi, czyli z innych krajów Unii Europejskiej lub spoza Unii Europejskiej. W celu poprawnego rozliczenia podatkowego takich transakcji podatnicy posługują się specjalnym NIP-em. Jest to tzw. NIP europejski. Jak go uzyskać i czy każdy przedsiębiorca ma obowiązek jego posiadania?

Co to jest NIP europejski?

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że NIP europejski ma zastosowanie wyłącznie w transakcjach z krajami z Unii Europejskiej. Jest to numer identyfikacji podatkowej nadawany podatnikom, aby mogli oni dokonywać transakcji wewnątrzwspólnotowych. Przedsiębiorca otrzymuje tzw. NIP-UE który dla podatników polskich wygląda tak jak NIP nadawany podczas zakładania działalności gospodarczej, z tą różnicą, że poprzedzony jest przedrostkiem PL.

Czy każdy przedsiębiorca musi posiadać NIP europejski?

Transakcje wewnątrzwspólnotowe mogą zawierać zarówno czynni podatnicy VAT, jak i przedsiębiorcy korzystający ze zwolnienia z VAT. W przypadku czynnych podatników VAT bezwzględny obowiązek rejestracji do VAT-UE następuje przed zawarciem transakcji:

  • wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT),
  • wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT),
  • wewnątrzwspólnotowego świadczenia usług, w stosunku do których rozliczenie z tytułu podatku VAT spoczywa na nabywcy usługi,
  • wewnątrzwspólnotowego nabycia usług w stosunku, do których zastosowanie ma art. 28b ustawy o VAT, a więc gdy polski podatnik ma obowiązek rozliczenia podatku VAT z tytułu zawartej transakcji.

Podatnicy korzystający ze zwolnienia z VAT (przedmiotowo lub podmiotowo) również muszą dokonać rejestracji do VAT-UE przed dokonaniem transakcji z przedsiębiorcą z innego kraju UE, a mianowicie w sytuacji gdy ma miejsce:

  • wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT)

Dla podatników korzystających ze zwolnienia z VAT, którzy zawierają transakcje WNT, ustawodawca przewidział zwolnienie z obowiązku posiadania NIP europejskiego, a więc z rejestracji do VAT-UE.

  • wewnątrzwspólnotowe świadczenie usług, w stosunku do których rozliczenie z tytułu podatku VAT spoczywa na nabywcy usługi;
  • wewnątrzwspólnotowe nabycie usług, w stosunku do których zastosowanie ma art. 28b ustawy o VAT.

Rejestracja do VAT-UE

Aby dokonać rejestracji do VAT-UE, a więc w celu uzyskania NIP-u europejskiego przedsiębiorca musi złożyć formularz VAT-R z wypełnioną częścią C.3. dotyczącą wykonywania wewnątrzwspólnotowych.

Formularz VAT-R (zgłoszeniowy lub aktualizacyjny) należy złożyć we własnym urzędzie skarbowym osobiście, wysłać pocztą lub wysłać elektronicznie z wykorzystaniem własnego podpisu kwalifikowanego.

Dla kogo VAT-UE, a dla kogo VAT-EU?

Co to jest deklaracja VAT- UE?

Przedsiębiorcy posiadający NIP europejski, którzy dokonują transakcji WNT, call-off stock, WDT lub wewnątrzwspólnotowego świadczenia usług, zobowiązani są do comiesięcznej wysyłki informacji podsumowującej VAT-UE. Dokument ten nie jest formą deklaracji podatkowej, na której podstawie obliczany jest podatek VAT podlegający wpłacie do US. Informacja podsumowująca VAT-UE ma wyłącznie charakter informacyjny i jest dokumentem sprawozdawczym.

W informacji podsumowującej VAT-UE wykazuje się transakcje takie jak:

  • wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów,
  • wewnątrzwspólnotową dostawę towarów,
  • wewnątrzwspólnotowe świadczenie usług, w stosunku do których ma zastosowanie art. 28b ustawy o VAT.
  • wewnątrzwspólnotowych transakcjach i przemieszczeniach towarów w procedurze magazynu typu call-off stock

Zgodnie z art. 100 ust. 3 ustawy o VAT, informację podsumowującą VAT-UE składa się do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym miała miejsce przynajmniej jedna z wymienionych transakcji. Dokument ten składa zarówno czynny podatnik VAT, jak i przedsiębiorca korzystający ze zwolnienia z VAT.

W sytuacji gdy w danym miesiącu przedsiębiorca nie zawarł transakcji wewnątrzwspólnotowej, nie składa on informacji podsumowującej VAT-UE.

Wyrejestrowanie z VAT-UE

NIP europejski nadawany jest przedsiębiorcom po dokonaniu zgłoszenia rejestracyjnego. Jednak należy mieć na uwadze, że w pewnych sytuacjach przedsiębiorca może zostać wykreślony przez US z rejestru podatników VAT-UE. Wykreślenie nastąpi w przypadku, gdy:

  • przez 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejnych kwartałów przedsiębiorca złoży deklaracje VAT-7 lub VAT-7K, w których nie zostanie wykazana sprzedaż lub nabycie towarów lub usług z kwotami podatku do odliczenia,
  • przez 3 kolejne miesiące przedsiębiorca nie złożył informacji podsumowującej VAT-UE, pomimo takiego obowiązku.
  • przedsiębiorca został wykreślony z rejestru czynnych podatników VAT.