Na czym polega umorzenie należności?
Umorzenie należności to tak naprawdę zwolnienie z długu. Konstrukcja ta uregulowana jest w Kodeksie cywilnym (KC).
Jak stanowi art. 508 KC zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. W konsekwencji wierzyciel zrzeka się dochodzenia należności, ale dłużnik musi to zrzeczenie zaakceptować.
Dla wyjaśnienia podam przykład:
Przedsiębiorca dostarczył towar do kontrahenta, za który przez rok nie otrzymał zapłaty. Postanowił umorzyć należność dłużnikowi. W tym celu nie wystarczy samo oświadczenie wierzyciela o zwolnieniu z długu. Dłużnik musi to umorzenie należności jeszcze zaakceptować. Najczęściej odbywa się to poprzez zawarcie obustronnego porozumienia.
Dla zwolnienia dłużnika z długu nie wystarczy jednostronne oświadczenie – konieczna jest zgoda dłużnika na umorzenie należności.
Kto może starać się o umorzenie ?
Możesz starać się o umorzenie, jeżeli jesteś zadłużony z tytułu składek i nie masz żadnych możliwości, aby spłacić dług. Wniosek może złożyć m.in.:
- płatnik składek oraz były płatnik składek (np. przedsiębiorca),
- osoba, na którą przeniesiono odpowiedzialność za zobowiązania z tytułu nieopłaconych składek (np. spadkobierca, wspólnik lub następca prawny),
- małżonek, który odpowiada z majątku wspólnego za zadłużenie współmałżonka,
- pełnomocnik dłużnika.
Jakie warunki trzeba spełnić ?
Twój dług może być umorzony, jeżeli ZUS:
- stwierdzi całkowitą nieściągalność należności
- uzna, że jesteś w trudnej sytuacji finansowej i rodzinnej.
Umorzenie należności – czy można ująć je w kosztach uzyskania przychodu?
Rozpatrując zagadnienie od strony wierzyciela, (ustawy PIT) przepis ten stanowi, że za koszty uzyskania przychodów ustawodawca nie uznaje umorzonych wierzytelności, z wyjątkiem wierzytelności lub jej części, które uprzednio zostały zarachowane jako przychody należne – do wysokości zarachowanej jako przychód należny. W konsekwencji, jeżeli wierzytelność została wcześniej zarachowana jako przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, to na skutek umorzenia jej wartość będzie mogło zostać uznana za koszt uzyskania przychodu.
Przykład:
Podatnik wykonał usługę dla kontrahenta, którą wycenił na 2000 zł netto. Kwotę tą podatnik ujął w księgach podatkowych jako przychód należny. Podatnik nie mógł wyegzekwować należności od dłużnika, w związku z czym podjął decyzję o umorzeniu. W takim przypadku podatnik może ująć w kosztach podatkowych wartość umorzonej należności, tj. 2000 zł, w momencie jej umorzenia.
Umorzona należność jest kosztem podatkowym tylko wtedy, kiedy wcześniej została zarachowana jako przychód należny.
Umorzenie długu i płynące korzyści
Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że umorzenie długu nie przynosi żadnych korzyści dla wierzyciela, a wręcz przeciwnie ponosi on tym sposobem same straty. Pewnie niektórzy zadadzą sobie teraz pytanie: jaki jest sens stosowania takiego rozwiązania? Otóż często dłużnik, od którego próbujemy wyegzekwować swoje należności, jest na skraju bankructwa. Cały proces ciągnie się latami bez jakiegokolwiek skutku, a jedynie wciąż naraża wierzyciela na ponoszenie kosztów prowadzenia postępowania. Umorzenie długu, choć wyda się to paradoksalne, może w tym przypadku przynieść więcej korzyści niż dalsze egzekwowanie długu. Chociażby za słusznością umorzenia długu przemawia fakt, iż wierzyciel może zaliczyć dług na poczet kosztów uzyskania przychodów. Należy mieć na uwadze, iż umorzenie długu dotyczy podstawowej kwoty, którą dłużnik pożyczył, jak i naliczonych odsetek.