Darowizna samochodu objęta VAT, nawet gdy to przekazanie w bliskiej rodzinie

Darowizna samochodu objęta VAT, nawet gdy to przekazanie w bliskiej rodzinie

Przekazanie przez podatnika VAT w formie darowizny samochodu osobowego na rzecz ojca – trzeba opodatkować VAT. Czynność ta nie korzysta ze zwolnienia od podatku. Opodatkowania darowizny można byłoby uniknąć, gdyby podatnik wykupił lub wycofał samochód na cele osobiste, zamiast wykupu do działalności gospodarczej. Potwierdza to skarbówka w najnowszej interpretacji.

Czy można podarować ojcu samochód bez podatku VAT? Jakie ewentualnie warunki należałoby spełnić? Te pytania zadał sobie i organom podatkowym pewien podatnik, ale zrobił to zbyt późno i podatku już nie uniknął. O co chodziło w sprawie?

Podatnik prowadził działalność gospodarczą i był czynnym podatnikiem VAT. Leasingował samochód osobowy, który wykupił z leasingu we wrześniu ubiegłego roku i wykorzystywał go do działalności.

Zarówno przy zakupie, podczas trwania umowy leasingu i wykupie był odliczany VAT w wysokości 50 proc. (od raty leasingu, od kosztów eksploatacji, napraw). W październiku ub.r. podatnik przekazał samochód w darowiźnie ojcu. Ojciec prowadzi działalność gospodarczą, ale samochód użytkuje jedynie do celów prywatnych.

KOMENTARZ PRAKTYCZNY: Nieodpłatne przekazanie pojazdu samochodowego w podatku od towarów i usług >

Nieodpłatne przekazanie na cele osobiste podatnika
Podatnik powziął wątpliwość, czy ma uiścić VAT od darowanego samochodu, czy jest z tego obowiązku zwolniony? Jego zdaniem, nie jest on zobowiązany do zapłaty VAT.

Niestety, dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 1 lutego br. (nr 0112-KDIL1-1.4012.788.2021.2.MB) uznał to stanowisko za nieprawidłowe.

WZÓR DOKUMENTU: Umowa darowizny rzeczy ruchomej (samochodu) >

Podkreślił, że nieodpłatne przekazanie towaru na cele osobiste podatnika bądź darowizna członkowi najbliższej rodziny podatnika podlega opodatkowaniu po łącznym spełnieniu warunków zawartych w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT. Warunki te to:

dokonujący darowizny jest podatnikiem podatku od towarów i usług,
przekazane towary należą do jego przedsiębiorstwa,
przedmiotem nieodpłatnego przekazania jest towar, w stosunku, do którego podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego towaru lub jego części składowych.

Oznacza to, że nieodpłatne przekazanie towarów uznaje się za odpłatną dostawę towarów, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do odliczenia VAT naliczonego w związku z ich nabyciem, importem lub wytworzeniem.

Dyrektor KIS stwierdził, że nieodpłatne przekazanie w formie darowizny samochodu osobowego na rzecz ojca, przez czynnego podatnika VAT podlega opodatkowaniu tym podatkiem zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy. Podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z wykupem samochodu, jak również przy wykupie samochodu oraz później był odliczany przez niego VAT w wysokości 50 proc.

Warunki do zwolnienia z VAT
Organ podatkowy podkreślił, że w rozpatrywanej sytuacji należy przeanalizować przesłanki do ewentualnego zwolnienia z VAT wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Na podstawie tego przepisu, zwalnia się od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty VAT należnego o kwotę VAT naliczonego.

Muszą być jednak spełnione łącznie dwa warunki, tj.: towary musiały być wykorzystywane wyłącznie na cele działalności zwolnionej i w związku z nabyciem tych towarów nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego. Niespełnienie jednego z powyższych warunków wyklucza zastosowanie zwolnienia od podatku VAT.

Zobacz również: Sprzedaż działek bez VAT nadal problemem >>

Organ stwierdził, że w analizowanej sprawie, nieodpłatne przekazanie w formie darowizny samochodu osobowego na rzecz ojca nie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, ponieważ w związku z wykupem samochodu z leasingu przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego.

PROCEDURA: Opodatkowanie podatkiem akcyzowym samochodów osobowych >

Eksperci: Podatku można uniknąć
– Warto przemyśleć i zaplanować wcześniej transakcję darowizny samochodu. Istotne w sprawie jest to, że dokonując darowizny na rzecz ojca, syn działał jako podatnik VAT. Jeżeli przysługiwało nam prawo do odliczenia podatku VAT i jako podatnik dokonamy darowizny nawet osobie bliskiej, będziemy, co do zasady, obowiązani do opodatkowania takiej darowizny zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT – podkreśla Wojciech Kliś, doradca podatkowy.

Ekspert zauważa, że opodatkowania darowizny VAT można byłoby uniknąć, gdyby podatnik wykupił lub wycofał samochód na cele osobiste (zamiast wykupu do działalności gospodarczej).

– W takim przypadku obdarowujący nie byłby traktowany jako podatnik VAT a cała transakcja nie byłaby opodatkowana podatkiem od towarów i usług. Sam organ w interpretacji wskazuje, że nieodpłatne przekazanie w formie darowizny samochodu osobowego na rzecz ojca, zostało dokonywane przez syna, który działał jako podatnik podatku od towarów i usług – podkreśla Wojciech Kliś.

Dodaje on, że prawidłowe działanie wcześniej, pozwoliłoby uniknąć podatku na etapie darowizny. – Wskazać należy, że wykup na cele osobiste uniemożliwia nam odliczenie podatku naliczonego z ostatniej faktury, która potwierdza dokonanie wykupu pojazdu. Jeżeli planujemy dłuższe wykorzystywanie pojazdu w działalności, lepszą opcją będzie nabycie auta jako przedsiębiorca i odliczenie VAT – radzi Wojciech Kliś.

Na pewne ciekawe aspekty zwraca uwagę także kolejny ekspert.

– W związku z wejściem w życie przepisów Polskiego Ładu, osiąganie przez przedsiębiorców opodatkowanych liniowo dochodu z tytułu zbycia mienia firmowego będzie się wiązało obowiązkiem naliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne od tego dochodu. Dochód taki nie powstałby w przypadku nieodpłatnego przekazania składnika majątkowego, np. w formie darowizny – podkreśla Natalia Wytrykowska, doradca podatkowy w KPMG.

Ekspertka zwraca uwagę, że przedsiębiorca decydujący się na przekazanie majątku w formie darowizny musi się jednak liczyć z możliwością objęcia tej transakcji VAT.  – Prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej wiąże się z problemem rozdzielenia majątku wykorzystywanego do celów prowadzenia działalności od majątku prywatnego przedsiębiorcy. W zakresie ustalenia obowiązku VAT z tytułu darowizny przedsiębiorca musi ocenić, czy działa jako podatnik w VAT w związku nieodpłatnym przekazaniem majątku – stwierdza Natalia Wytrykowska.

Ekspertka wyjaśnia, że nawet jeżeli transakcja nie ma typowo biznesowego charakteru to może być uznana za dostawę towarów, w rozumieniu przepisów VAT, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia przedmiotu transakcji. Wynika to z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, który był przedmiotem omawianej interpretacji.

– Dyrektor KIS stwierdza, że nieodpłatne przekazanie w formie darowizny samochodu osobowego, podlega VAT z uwagi na przysługujące prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z wykupem samochodu. Stanowisko organów w tym zakresie nie jest jednak jednolite – zauważa Natalia Wytrykowska.

Ekspertka dodaje, że pojawiają się jednak interpretacje, z których wynika, że samo prawo do odliczenia nie przesądza o charakterze czynności. Jeżeli bowiem podatnik z takiego prawa nie skorzysta i zamierza dokonać transakcji poza sferą swojej podstawowej działalności gospodarczej to wówczas zbycie nie powinno podlegać VAT, np. interpretacja z 3 lutego 2021 r.  (nr 0111-KDIB3-1.4012.1003.2020.1.ABU).