Przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą na podstawie KPiR zobowiązani są do sporządzenia remanentu na koniec i początek roku podatkowego. Sporządzony remanent umożliwia przedsiębiorcy ustalenie uzyskanego dochodu w zeznaniu rocznym. Czym jest remanent i w jaki sposób prawidłowo sporządzić spis z natury? Odpowiadamy w artykule.
Czym jest remanent?
Remanent to czynność mająca na celu zbadanie faktycznej liczby towarów handlowych, materiałów, półwyrobów, wyrobów gotowych i braków/odpadów posiadanych przez przedsiębiorstwo, a następnie uzgodnienie tego stanu z liczbą wynikającą z odpowiednich dokumentów księgowych i ewidencji.
Spis z natury powinien zostać przeprowadzony:
- na 1 stycznia,
- na koniec każdego roku podatkowego,
- na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego,
- w razie zmiany wspólnika,
- w razie zmiany proporcji udziałów wspólników,
- w razie likwidacji działalności.
Ponadto istnieje możliwość sporządzenia spisu z natury na koniec dowolnego miesiąca. Z takim przypadkiem będziemy mieć do czynienia w 2 sytuacjach:
- podatnik sam, z własnej inicjatywy, decyduje o sporządzeniu takiego remanentu, chcąc w ten sposób mieć pełniejszy obraz prowadzonej działalności;
- naczelnik urzędu skarbowego wydaje postanowienie zobowiązujące podatnika do sporządzenia i wyceny spisu z natury na koniec konkretnego miesiąca.
Zgodnie z art. 44 ust. 2 ustawy o PIT dochodem z działalności gospodarczej stanowiącym podstawę obliczenia zaliczki u podatników prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów jest różnica pomiędzy wynikającym z tych ksiąg przychodem i kosztami jego uzyskania. Jeżeli jednak podatnik na koniec miesiąca sporządza remanent towarów, surowców i materiałów pomocniczych lub naczelnik urzędu skarbowego zarządzi sporządzenie takiego remanentu, dochód ustala się według zasad określonych w art. 24 ust. 2.
Wskazany przepis ustawy o PIT podaje, że dla podatników prowadzących księgi przychodów i rozchodów dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem a kosztami uzyskania, powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadów, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego. W przypadku gdy wartość remanentu początkowego jest wyższa od remanentu końcowego, dochód ustala się jako różnicę między przychodem a kosztami uzyskania, pomniejszoną o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego.
! Obowiązek sporządzenia spisu z natury na 1 stycznia roku podatkowego nie dotyczy podatników, którzy sporządzili spis z natury na koniec poprzedniego roku podatkowego. W tym przypadku zamiast spisu z natury na 1 stycznia roku podatkowego, do księgi wpisuje się sporządzony na 31 grudnia poprzedniego roku podatkowego.
Składniki remanentu
Spisem z natury powinny zostać objęte:
- towary handlowe;
- materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze;
- półwyroby;
- produkcja w toku;
- wyroby gotowe;
- braki i odpady;
- towary stanowiące własność podatnika, znajdujące się w dniu sporządzenia spisu poza jego zakładem;
- towary obce znajdujące się w zakładzie podatnika (nie trzeba ich jednak wyceniać – wystarczające jest ich ilościowe ujęcie w spisie i wskazanie, czyją stanowią własność).
Spis z natury powinien zawierać co najmniej następujące dane:
- imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy),
- datę sporządzenia spisu,
- numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury,
- szczegółowe określenie towaru i innych składników podlegających spisowi,
- jednostkę miary,
- ilość stwierdzoną w czasie spisu,
- cenę w złotych i groszach za jednostkę miary,
- wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową,
- łączną wartość spisu z natury,
- klauzulę „Spis zakończono na pozycji…”,
- podpisy osób sporządzających spis oraz podpis właściciela zakładu (wspólników).
Remanent w KPiR
Jeśli po sporządzeniu spisu z natury okaże się, że przedsiębiorca fizycznie posiada więcej lub mniej towaru niż w systemie magazynowym, należy rozliczyć nadwyżki lub niedobory magazynowanych towarów odpowiednio jako przychód i koszt uzyskania przychodu.
Jako jedną z przykładowych kategorii przychodów wymienia się wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń. Przypadek, gdy wskutek przeprowadzonej inwentaryzacji okazuje się, że towarów jest faktycznie więcej, niż wynika to z ewidencji magazynu, oznacza, że towary te zostały otrzymane nieodpłatnie.
Nadwyżka inwentaryzacyjna, w myśl art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o PIT, będzie przychodem z tytułu otrzymania nieodpłatnego świadczenia w naturze. Jeżeli podatnik zdecyduje o dalszej sprzedaży nadwyżki inwentaryzacyjnej, wówczas w momencie sprzedaży przychód powstanie po raz drugi. Aby zapobiec takiej sytuacji, należy zastosować regułę określoną w art. 22 ust. 1d pkt 1 ustawy o PIT. W przepisie tym podano, że kosztem jest wartość przychodu, jaką podatnik wykazał wcześniej z tytułu ujawnienia nadwyżki inwentaryzacyjnej.
Po ujawnieniu nadwyżki inwentaryzacyjnej trzeba sporządzić odpowiedni protokół, który powinien być podstawą wpisu do PKPiR w kol. 8 „pozostałe przychody”. Natomiast koszt w momencie zbycia należy ująć w kol. 10 „Zakup towarów handlowych i materiałów wg cen zakupu”.
Jeżeli natomiast w trakcie inwentaryzacji zostaną stwierdzone niedobory towarowe, możliwe jest ujęcie powstałych różnic w kosztach podatkowych. W kosztach tych można uwzględnić wyłącznie niedobory powstałe w wyniku zdarzenia losowego, które nie było zależne od podatnika, tylko związane z jego normalnym i racjonalnym działaniem.
!Przedsiębiorca powinien zwrócić uwagę na odpowiednie procedury i środki techniczne, które miałyby na celu zapobieżenie powstawaniu niedoborów. Podatnik niezwracający szczególnej uwagi na zabezpieczenie towarów przed ich kradzieżą, zniszczeniem bądź zaginięciem nie będzie mógł zaliczyć w ten sposób powstałych niedoborów do kosztów uzyskania przychodu.
Wartość remanentu początkowego i końcowego uwzględniana jest w bilansie firmy i ma wpływ na wysokość kosztów uzyskania przychodów poniesionych w danym okresie podatkowym.
ŹRÓDŁO: https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-remanent-spis-z-natury
